فهرست مطالب

رهیافت - پیاپی 57 (پاییز 1393)

نشریه رهیافت
پیاپی 57 (پاییز 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/11/14
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سید محمدحسین شجاعی، مهدی فاتح راد، سید حبیب الله طباطباییان صفحه 1
    موفقیت بلندمدت سیاستگذاری و سیاست های علم و فناوری نیازمند تخمین و پیش بینی نتایج و اثرات سیاست ها، بازخورد منظم دستاوردها بر اساس معیارهای مشخص و بناکردن بر یک نظام پایش قدرتمند و قابل اطمینان است. در چنین بستری است که جایگاه و اهمیت ارزیابی سیاست های علم و فناوری روشن می شود. این مقاله می کوشد با تبیین جایگاه ارزیابی سیاست ها در چرخه سیاستگذاری به عنوان بعدی از این فرایند که در یکایک اجزای دیگر حضور و تاثیر دارد و با استفاده از یک فراچارچوب برای بررسی و تحلیل موضوع ارزیابی سیاست ها که مبتنی بر دو بعد مفهوم-کاربرد و ایستایی-پویایی است، بر اساس تبیین مبانی و زیرساخت های لازم طرحی را برای چارچوب و نظام ارزیابی سیاست های علم و فناوری در کشور ارائه کند.
    کلیدواژگان: ارزیابی سیاست ها، سیاست های علم، فناوری و نوآوری، نظام ارزیابی سیاست ها، فراچارچوب
  • گذر پارادایمی از پژوهش های کمی به پژوهش های کیفی در علوم انسانی
    مرتضی مرادی صفحه 7
    امروزه در همه علوم شاهد شتاب علمی بالا هستیم؛ پیشرفت های علمی خود مرهون روش های علمی پژوهش هستند. اما خود روش های پژوهش نیز تغییرات و پیشرفت های بسیاری داشته اند. هدف از این پژوهش این است که پاردایم های رایج و روش های پژوهش کیفی همراه با معیارهای ارزیابی کیفی آنها مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا اعتقاد بر این است که انجام پژوهش های کیفی به توسعه مبنای دانش جامع و سالم تر در حوزه علوم انسانی کمک خواهد کرد. درک مبانی نظری و فلسفی پژوهش کیفی می تواند پژوهشگران حوزه علوم انسانی را تشویق به ارزیابی و استفاده از روش کیفی به منظور تحت تاثیر قرار دادن عملکرد خودشان کند؛ این امر برای برخی ممکن است شامل یک تغییر الگو در تفکر باشد. به همین منظور، مبانی دو پارادایم رایج علمی یعنی اثبات گرایی/ فرااثبات گرایی و تفسیری مطرح شد. سپس ارتباط مبانی پارادایمی و روش شناسی ارائه شد. روش شناسی های متداول در پژوهش کیفی، یعنی نظریه داده بنیاد، مطالعه موردی، پدیدارشناسی، قوم نگاری و داستان سرایی مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه روش های جمع آوری داده ها شامل مصاحبه فردی، گروه های کانونی، مشاهده و تحلیل اسناد بیان شدند. در نهایت، راهبردهای افزایش کیفیت پژوهش کیفی مورد بررسی قرار گرفت و با راهبردهای پژوهش کمی مقایسه شدند.
    کلیدواژگان: پارادایم، پدیدارشناسی، تفسیری، اثبات گرایی، قوم، نگاری، تئوری داده بنیاد
  • علی اصغر پورعزت، علی اصغر سعدآبادی *، صدیقه دمرچی لو، مهدی پاکزاد صفحه 17
    منابع دانشی و پژوهشی محدودند و نیازهای مطالعاتی جوامع بی شمار! رسالت خط مشی دانش آن است که این منابع محدود را به گونه ای به آن نیازهای بی شمار تخصیص دهد که بیشترین حد منافع عاید جامعه شود. در این رویکرد علم سودمند آن است که منافع جامعه را تامین کند و در حل مسائل یا مشکلات اجتماعی کارساز شود. در این پژوهش تلاش شده است تا با کسب نظر از خبرگان با کاربست روش تحلیل محتوا و تکنیک دلفی فازی، مهم ترین عوامل موثر بر روند سودمندسازی دانش اولویت بندی شوند. نتایج حاصل تاکید بر این مهم بود که هرچند تفاوت چندانی بین ابعاد و شاخص های گوناگون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اداری علم و فناوری وجود ندارد ولی گویا ابعاد فرهنگی و اخلاقی و اجتماعی آن حساس تر هستند و باید بیشتر موردتوجه قرارگیرند. به این ترتیب مجموعه قابل توجهی از عوامل موثر بر سودمندسازی دانش مورد تاکید قرارگرفتند که از آن جمله می توان برضرورت استفاده از ابزارهای مناسب برای جلب مشارکت ذی نفعان، استفاده بهینه از تجهیزات و امکانات علمی، توسعه پایگاه داده تحقیق و توسعه و اصلاح سیستم آموزشی در پرتو شناسایی مزیت های علمی تاکید کرد. بنابراین، مسئله اساسی این پژوهش، طراحی یک بسته خردمندانه خط مشی گذاری برای هدایت منابع علمی و معرفتی کشور است؛ به گونه ای که تمام تلاش های علمی و پژوهشی معطوف به تامین منافع ملی یا حل مسائل عمومی در جامعه شود.
    کلیدواژگان: علم سودمند، خط مشی دانش، منافع ملی، مسائل عمومی
  • مهدی گودرزی، مریم گودرزی صفحه 35
    توسعه صنعت دارویی هر کشوری، نشان دهنده توانمندی آن کشور در حوزه تامین بهداشت و سلامت افراد آن جامعه است. با توجه به تحولات این صنعت در تعامل با دستاوردهای علم زیست فناوری و اهمیتی که زیست داروها در درمان بیماری های خاص در جوامع دارند، بررسی فرایند تجاری سازی و تعیین عوامل تاثیرگذار بر این فرایند نقش مهمی در ارائه سریع تر داروها به بازار دارد. بر این اساس، هدف از این مقاله، بررسی فرایند تجاری سازی این داروها و ابعاد مختلف آن می باشد. روش پژوهش حاضر بررسی و استنتاج از مقالات و گزارش علمی مرتبط بوده است. نتایج این بررسی نشان می دهد که یکی از این عوامل کلیدی موفقیت شرکت های دارویی ایرانی، آشنا شدن آنها با انواع روش های تامین مالی متناسب با مرحله ای است که در توسعه داروی جدید قرار دارند. همچنین ضرورت ایجاد اتحاد راهبردی بین شرکت های دارویی بزرگ داخلی و شرکت های نوپا فعال در حوزه زیست دارو و با همتایان خارجیشان، باید مد نظر این شرکت ها قرار گیرد. در نهایت، از آنجا که آمار و اطلاعات دقیقی از نوآوری ها و محصولات دارویی جدیدی که توسط شرکت های داخلی توسعه یافته وجود ندارد، پیشنهاد شد که سازمان غذا و داروی کشور یا وزارت بهداشت اقدام به انجام یک ممیزی نوآوری در صنعت دارویی ایران کند.
    کلیدواژگان: زیست دارو، تجاری سازی، زیست فناوری، تامین مالی، توسعه دارو جدید
  • گلنسا گلینی مقدم، عصمت مومنی، اصغر ستارزاده صفحه 55
    در این مقاله شناسایی و معرفی پژوهش های انجام شده در زمینه همکاری علمی در ایران به لحاظ تیپ شناسی نویسندگان و روش تحقیق به کار رفته است.
    روش انجام تحقیق و گردآوری داده ها: پژوهش حاضر با رویکرد فرا تحلیل انجام گرفته و داده ها نیز از مرور پژوهش های گذشته و جستجو در پنج پایگاه اطلاعاتی گردآوری شده است. نگاهی به 40 مقاله منتشر شده نشان می دهد که عمده ترین روش تحقیق (80 درصد) در مطالعات همکاری علمی در ایران از نوع علم سنجی و سپس تحقیقات پیمایشی است. به لحاظ تیپ شناسی، 60 درصد مقاله های منتشر شده تا کنون زیر نظر یک استاد با همراهی یک دانشجو یا کارشناس صورت گرفته است. روند تولیدات مقاله ها از سال 79 تا 93 نیز سیر صعودی را نشان می دهد. از میان پایگاه های اطلاعاتی بررسی شده، پایگاه مگیران (بانک اطلاعات نشریات کشور) 100 درصد مقاله ها این موضوع را پوشش می داد و بیشترین جامعیت را نسبت به چهار پایگاه پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران (ایرانداک)، پایگاه اطلاعات جهاد دانشگاهی، پایگاه نورمگز وکتابخانه ملی ایران داشت.
    کلیدواژگان: همکاری علمی، هم تالیفی، هم نویسندگی، روش تحقیق، تیپ شناسی
  • یعقوب نوروزی، سمانه خویدکی* صفحه 67

    در عصر حاضر تحولات فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله وب اجتماعی و وب معنایی، دورنمای تازه ای را در زمینه توسعه کتابخانه ای دیجیتالی ارائه کرده اند. کتابخانه های دیجیتالی با چالش هایی از جمله بازیابی دقیق اطلاعات و اشتراک دانش کاربران روبه رو هستند. بنابراین کتابخانه دیجیتالی معنایی و کتابخانه دیجیتالی معنایی اجتماعی گام های بعدی در تکامل نسل فعلی کتابخانه های دیجیتالی خواهند بود. کتابخانه های دیجیتالی معنایی اجتماعی، بهبود کارایی کتابخانه های دیجیتالی را در زمینه های مدیریت منابع، امکانات مرور و جستجوی بیشتر، بازیابی دقیق اطلاعات، کاربرمحوری و اشتراک دانش کاربران و ارتباط با دیگر کتابخانه های دیجیتالی را به دنبال خواهند داشت. مقاله حاضر در نظر دارد کتابخانه دیجیتالی معنایی اجتماعی را به عنوان دورنمایی برای کتابخانه های دیجیتالی در ایران معرفی کند. روش به کاررفته در این مقاله، روش مروری (سندی) است و پس از بررسی اهمیت وب معنایی در کتابخانه های دیجیتالی به تشریح کتابخانه های دیجیتالی معنایی، کتابخانه های دیجیتالی معنایی اجتماعی و ارائه دورنمایی برای این نوع کتابخانه ها در ایران پرداخته است.

    کلیدواژگان: کتابخانه دیجیتالی، کتابخانه دیجیتالی معنایی، کتابخانه دیجیتالی معنایی اجتماعی، سازماندهی دانش، اشتراک دانش
  • محسن نظرزاده زارع، جواد پورکریمی، خدایار ابیلی، غلامرضا ذاکر صالحی صفحه 79
    دانشگاه ها می توانند در هر دو زمینه جهانی و ملی عمل کنند؛ اما ایده دانشگاه کلاس جهانی در بستر جهانی رخ می دهد. فرض اساسی این ایده آن است که این دانشگاه با بهترین موسسه های دانشگاهی دنیا رقابت می کند و تمایل به رسیدن به اوج تعالی و به رسمیت شناخته شدن دارد. بنابراین، هدف مقاله حاضر، واکاوی مفهوم دانشگاه کلاس جهانی، ویژگی های دانشگاه جهانی و راهبردهای تاسیس این دانشگاه است.
    نتیجه گیری این مقاله نشان داد که بسترهای ملی و الگوهای سازمانی برای ایجاد دانشگاه کلاس جهانی، خیلی گسترده هستند؛ بنابراین، هر کشور باید از میان مسیرهای متنوع ممکن، یک راهبرد متکی بر نقاط قوت و منابع خود برگزیند. علاوه بر این، تحول در نظام یک دانشگاه برای رسیدن به دانشگاه کلاس جهانی نمی تواند در انزوا اتفاق بیافتد. بنابراین چشم انداز بلندمدت برای ایجاد یک دانشگاه در کلاس جهانی و پیاده سازی آن، باید به دقت بیان شود و دولت ها نیز برای نیل به این مقصود، باید به دانشگاه ها کمک کنند.
    کلیدواژگان: کلاس جهانی، آموزش عالی کلاس جهانی، سازمان کلاس جهانی، دانشگاه کلاس جهانی
|
  • A Paradigmatic Transition from Quantitative Research to Qualitative Research in Humanities
    M. Moradi Page 7
    Recent years have witnessed accelerated scientific progress in all scientific fields. The scientific advances are the results of scientific researches. But research methods are also experiencing a lot of changes and improvements. The purpose of this research is to give consideration to the qualitative research methods and common paradigms with their qualitative evaluation criteria; because it is believed that the development of quality research will help to develop comprehensive knowledge in the field of humanities. Theoretical and philosophical understanding of qualitative research can encourage humanities scholars to evaluate and use the qualitative methods in order to influence on their performances. This may involve a paradigm shift in thinking for some people. For this purpose, the fundamental principles of two common scientific paradigms namely positivism/post positivism and interpretive paradigm are raised. Then, the relationship of paradigmatic foundations and methodology are presented. Common methodologies in qualitative research, such as, grounded theory, case studies, phenomenology, ethnography and narration are studied. In what follows, data collection methods including individual interviews, focus groups, observation and document analysis are explained. Finally, the strategies of increasing the quality of qualitative research are examined and then compared with the quantity research strategies.
    Keywords: Paradigm, Phenomenology, Interpretative, Positivism, Ethnography, Grounded theory
  • Ali Asghar Pourezzat, Ali Asghar Sadabadi*, Sedigheh Damerchilou, Mahdi Pakzad Page 17
    knowledge and research resources are limited and there are many research needs in the societies. The mission of science policy is the allotment of limited resources to unlimited needs in order to make the maximum benefit for society. In this approach, useful knowledge is the knowledge that can provide community benefits and solve the social problems. In this study, we try to use the content analysis and fuzzy delphi techniques to prioritize the most important factors affecting the process of useful Knowledge. However, any great difference does not exist between social, political, cultural and administrative dimensions and indicators of the science and technology, but ethical and social and cultural aspects are more sensitive, should be more concerned. Thus an important set of factors that have affect on useful knowledge are considered; like: The need to use appropriate means to involve stakeholders, the optimal use of facilities, developing of research data base and improving the educational system by Identifying the benefits of science. Therefore, the basic issue of this research is designing a policy making wisely package to guide scientific and knowledge resources, so that all scientific and research efforts focuse on national interests or solve public issues in society.
    Keywords: Useful Knowledge, Science Policy, National Interests, Public Problems
  • Mehdi Goodarzi, Maryam Goodarzi Page 35
    Development of pharmaceutical industry in each country reflects its capabilities in the field of health care. Considering the progress of pharmaceutical industry and biotechnology in the same line and the role of biopharmaceuticals in the treatment of especial diseases in the societies, investigation of the commercialization process and determination of critical factors which accelerating the entrance the medicines to the market, is very crucial. The aim of this paper is to investigate different aspects of the drug commercialization process. The methodology of this research was based on literature review and deduction of related scientific papers and reports. The result of the research showed that one of the key factors in success of Iranian pharmaceutical companies is familiarity with various methods of funding appropriate to the stage of new medicine development. Likewise, the need for strategic alliances between large pharmaceutical companies and domestic startup biopharmaceutical companies with their foreign counterparts should be considered. Since there is not detailed information about innovations and new products developed by domestic companies, finally, proposed that the Food and Drug Administration of Iran or the Ministry of Health and Medical Education conduct an innovation survey in the pharmaceutical industry of the country.
    Keywords: Biopharmaceutical, Commercialization, Biotechnology, Funding, New drug development
  • Golnessa Galyani, Moghaddam, Esmat Momeni, Asghar Sattarzadeh Page 55
    To identify research methodology and author's typology in the field of scientific collaboration.The study was conducted by using meta-analysis approach and review of previous published research. Considering 40 published papers, show that the main research methodology (80%) was survey. In terms of typology, 60% of articles were published under the supervision of a teacher or expert accompanying by a student. The number of articles was increased in the duration of the study from beginning till the end.
    Keywords: scientific collaboration, research methodology, author's typology, Iranian authors
  • Y. Nourouzi, S. Khovidaki Page 67

    Information and communication technologies, including social webs and the Semantic Web have provided a new perspective on the development of the digital library. This article intends to introduce social semantic digital library as a prospect for digital libraries in Iran. The document/ review method is used to do the research. This study outlines the importance of the Semantic Web in digital library, semantic digital library and social semantic digital library then offers a perspective on social semantic digital libraries in Iran. Findings show that digital libraries are faced with challenges such as retrieval of information and users’ knowledge sharing. So, semantic digital libraries and social semantic digital library will be the next steps in the evolution of current digital libraries. Social semantic digital library will improve the efficiency of digital libraries in the areas of resource management, browsing and searching features, retrieval information, and the users’ knowledge sharing and communicating with other digital libraries.

    Keywords: Digital library, Semantic digital library, Social semantic digital library, Knowledge organization, Sharing knowledge
  • M. Nazarzadeh Zare, J. Pourkarimi, Kh.Abili, Gh. Zaker Salehi Page 79
    The conclusion of this paper shows that national contexts and institutional models for establishing the world-class university are very broad. Therefore, each country must choose, from among the various possible pathways, a strategy that relies on its strengths and resources. Furthermore, the transformation of the university system to achieve world-class university cannot take place in isolation. So, a long-term vision plan for creating a world-class university and its implementation should be carefully expressed to achieve this goal, the governments also should help the universities.
    Keywords: World class, World class higher education, World class organization, World class university